de Volkskrant, Kunst & Cultuur, 18 januari 2012
Faust speelt Berg als een godin
Berg en Beethoven: vioolconcerten. Isabelle Faust en Orchestra Mozart olv Abbado. HM.
Door twee van de meest imposante monumenten uit de geschiedenis van het vioolconcert met elkaar te verbinden laat Isabelle Faust eer eens merken dat ze geen alledaagse vioolvirtuoos is. Het Vioolconcert van Beethoven is natuurlijk een door iedereen gekende hit, maar dat kan niet gezegd worden van het zo'n 130 jaar later gecomponeerde Vioolconcert van Alban Berg. De brug die Berg hier slaat tussen de traditionele harmonie en de twaalftoonstechniek van Schönberg is voor en deel van het publiek misschien nog een stap te ver. De lyriek van Fausts vertolking is desondanks even onontkoombaar als de catastrofe die zich aandient in het tweede deel en gevolgd wordt door een roerende catharsis.
Dirigent Abbado zorgt in het Beethoven-concert voor mooie clair obscur-effecten en Faust speelt het stuk als een godin, jubelend en hemels, verheven boven aardse beslommeringen als zweet en uiterlijk vertoon. Maar de vreugde die eruit spreekt is zonder meer menselijk.
Brahms: Werken voor koor en orkest. Collegium Vocale Gent, Orchestre des Champs-Elysées olv Herreweghe. Phi.
In de muziek van Brahms hoor je altijd hoe de herfst van de romantiek zich aandient, maar als dirigent Philippe Herreweghe zich ermee bemoeit breken er prompt sprankjes zonlicht door het bewolkte zwerk.
Het neemt niet weg dat de componist weinig op had met jokkernij. De collectie van vijf werken voor koor en orkest die Herreweghe op zijn jongste cd verzameld heeft biedt onder meer een Schicksalslied, een motet waarin aan de hand van Job en Jeremia wordt gelamenteerd en een Begräbnisgesang. In deze zwaarmoedige verzameling, die om en nabij Brahms' volledige creatieve leven omspant, leidt de zachte hand van Herreweghe alom tot evenwicht en milde klankgeving.
Kulenty: Music 4. Wroclaw Chamber Orchestra Leopoldinum olv Kovacic. Dux.
Componiste Hanna Kulenty woont al bijna haar halve leven in Nederland, maar haar muziek klinkt toch eerder naar haar vaderland Polen dan naar de polder. Weidse spanningsbogen en en nogal dicht klankbeeld overheersen. Haar recente GG Concerto voor klavecimbel en strijkorkest is non-stop motorisch. Het opent met wisselingen tussen majeur en mineur, waarna het harmonisch fundament aan het schuiven slaat. Kulenty's behandeling van de strijkers is een stuk gewiekster dan die van het klavecimbel, dat erg mechanisch blijft klinken. Een ouder werk Breathe, en Music for Roy, een stemmig stuk filmmuziek, leiden naar het celloconcert Sinequan Forte B uit 1994 waarin de solist gekoppeld is aan een automatisch delay-apparaat wat uiteraard een repetitieve muzikale structuur tot gevolg heeft.
Desondanks is het best een spannend stuk, want als luisteraar kun je je permanent in het oog van een orkaan wanen: alles draait, en tegelijkertijd heerst er een vreemde stasis. Ten slotte komt de wind tot bedaren in een wel erg ver uitgesponnen slot.
© Frits van der Waa 2012
