de Volkskrant, Kunst & Cultuur, 11 maart 2013
Personages komen niet tot leven in La Dispute
La Dispute, van Benoît Mernier, door De Munt o.l.v. Karl-Ernst & Ursel Herrmann en Patrick Devin. 5 maart, Muntschouwburg, Brussel. Herh.: 8, 10, 12, 13, 16 en 19/3.
'Ben ik niet mijn eigen baas?', vraagt een van de jonge vrouwelijke hoofdpersonen tegen het eind van de opera La Dispute. Als je weet dat dit nieuwe werk is gebaseerd op een tweehonderdvijftig jaar oud toneelstuk is het een opvallend modern standpunt. Dat zal een van de aanleidingen zijn geweest waarom de Belgische componist Benoît Mernier zijn keus heeft laten vallen op La Dispute van de toneelschrijver Marivaux.
Het is een zonderling verhaaltje. Twee jongens en twee meisjes zijn strikt apart opgegroeid, zonder ooit andere mensen te zien dan hun opvoeders. De bedoeling hiervan is om uit te zoeken of mannen eerder ontrouw zijn in de liefde dan vrouwen, of omgekeerd. Als aan elke jongen een meisje wordt gekoppeld, slaat het liefdesvuur al snel toe. Maar zodra de twee stelletjes elkaar te zien krijgen, gaat het natuurlijk mis en laten twee van hen hun oude partner voor elkaar in de steek.
Samen met zijn librettisten heeft Mernier het wat minieme gegeven uitgebreid met fragmenten uit ander werk van Marivaux, zodat behalve de naamloze prins die samen met zijn geliefde Hermiane het experiment observeert, ook de goden Amor en Cupido aanwezig zijn als sturende krachten op de achtergrond.
Met metershoge lichtende staven scheppen regisseurs Karl-Ernst en Ursel Herrmann een kubusvormige ruimte op het toneel waarbinnen de vier jonge proefpersonen ronddarren als in een Big Brother-huis. De Herrmanns zijn sinds de jaren tachtig gevierde regisseurs, die in de Brusselse Muntschouwburg al menige productie hebben geleid. La Dispute is desondanks de eerste nieuwe opera die ze hebben geregisseerd. Het ziet er allemaal prima uit. De zangers bewegen zich natuurlijk, ook in een aantal complexe schermutselingen. En zingen kunnen ze ook. Vooral Stéphane Degout en Stephanie d'Oustrac springen eruit als de prins en zijn dame. De muziek van Mernier is prettig om naar te luisteren, vol mooie verweven klanken en soepele lijnen.
Maar het geheel komt geen moment van de grond, wat onder andere wordt veroorzaakt door het ongelukkige streven om gesproken tekst en muziek te combineren en af te wisselen. Dat haalt er telkens weer de voortgang uit. De muziek is veelvormig, maar vaak kortademig. De lange liefdesduetten zijn juist uitgesponnen, maar worden al snel vlak en monotoon. Mernier is nog op zijn best in stijlpastiches; zo is er een heel aardige scène waarin het muzikaal decor opeens quasi-renaissancistisch wordt.
Erger is dat de personages maar niet tot leven komen. Wat die prins en zijn vriendin eigenlijk met het verhaal van doen hebben, blijft even onduidelijk als waarover ze het eigenlijk aan de stok hebben. Amor (Dominique Visse) is prominent aanwezig, maar blijft een als dame verklede countertenor. La Dispute heeft veel mee, maar het mankeert de opera aan een goed verhaal, een dramatische lijn, overtuigende karakters en, met dank aan Marivaux, zelfs aan een moraal of een boodschap. Want dat de bezonnen Amor en de impulsieve Cupido uiteindelijk niet zonder elkaar kunnen, komt er in feite op neer dat je elkaar trouw moet blijven en toch mag vreemdgaan, een tot niets leidende conclusie die helemaal in lijn is met het vlees-noch-visgehalte van deze voorstelling.
© Frits van der Waa 2013
