de Volkskrant, Kunst & Cultuur, 29 januari 2014
Kinderjaren van de symfonie
Birth of the Symphony: Händel, Richter, Stamitz, Mozart, Haydn. Academy of Ancient Music o.l.v. Egarr. AAM Records.
De reuzensymfonieën van Mahler en Bruckner zijn het eindproduct van een ontwikkeling die zich voordeed in de eerste helft van de 17de eeuw, een proces dat op de nieuwe cd van de Academy of Ancient Music wordt samengevat.
Het vertrekpunt is de Sinfonia uit Händels Saul, eigenlijk een ouverture in de vorm van een suite of reeks dansen. De Grande Symphonie die Franz Xaver Richter omstreeks 1740 schreef, duurt 13 minuten. Net als het iets latere werk van Anton Stamitz bevat ze energieke nootjes. De Eerste Symfonie van de 8-jarige Mozart kan zich daarmee meten en de 49ste Symfonie van Haydn, vier jaar nadien gecomponeerd, is bijkans volgroeid.
Deze verrukkelijke stukken uit een ten onrechte in de schaduw gebleven zone uit de muziekgeschiedenis beleven briljante, enthousiasmerende vertolkingen onder handen van Richard Egarr, die in 2006 Academy-oprichter Christopher Hogwood als muzikaal leider is opgevolgd.
Gossec: Thésée. Les Agrémens o.l.v. Guy van Waas. Ricercar (2 cd's).
We hadden graag gehoord hoe een zingende minotaurus klinkt, maar helaas komt het gevelde monster dat op de cd-hoes prijkt in de opera Thésée niet voor. Fran¨ois-Joseph Gossec belicht in zijn in 1782 gecomponeerde werk een andere episode uit het leven van de Griekse held. Deze krijgt het nu aan de stok met Medea, die hier verschijnt in een sequel op haar avontuur met Jason en de Argonauten.
Het Waalse gezelschap Les Agrémens heeft een fraaie cast samengesteld, met voorop Frédéric Antoun, die zich ontpopt tot een heldentenor avant la lettre. Thésée heeft een Franse signatuur: de opera bevat nogal wat instrumentale dansmuzieken en vertoont een sterke doorgaande lijn, doordat alle recitatieven door het orkest worden begeleid en Gossec er hoe dan ook de vaart in houdt. Schilderingen van gevoelens zijn in de minderheid ten opzichte van de martiale krijgsmuziek en de door Medea opgeroepen demonen en spoken, maar het is een interessant werk, en de lichte rommeligheid die doorschemert in de orkestklank is eerder gezellig dan storend.
Johann Christian Bach: Six Sonatas op.5. Bart van Oort. Brilliant.
Bij cd's is Bach niet alleen Bach als er Bach op staat, want let op de kleine lettertjes: 'Johann Christian'. De jongste zoon van Johann Sebastian Bach was veeleer een vertegenwoordiger van de preklassieke galante stijl. Hij werkte een groot deel van zijn slechts 46-jarige leven in Londen en werd zeer bewonderd door Mozart. Alleszins terecht, zo laat fortepianist Bart van Oort horen aan de hand van de als Opus 5 gepubliceerde Zes sonates. Zijn spel heeft in de versieringen soms iets overhaasts, maar zijn pleidooi voor Johann Christian overtuigt volkomen. Eigenaardig is de tweedeligheid van een aantal van deze sonates.
De zesde en laatste biedt een schitterende brug tussen barok en klassiek, met een diepgaand Grave als openingsdeel, een nét niet helemaal Bachse fuga en, uiteraard, een opgewekte afronding.
© Frits van der Waa 2014
