de Volkskrant, Kunst & Cultuur, 17 maart 2014
Defoort pikt vele graantjes mee
Sjostakovitsj, Defoort en Ravel, door het Koninklijk Concertgebouworkest o.l.v. David Robertson. 13/3, Concertgebouw, Amsterdam.
Sinds vorig jaar bij een Zuiderburen-project bleek dat het Koninklijk Concertgebouworkest al een kwart eeuw geen muziek van Belgische componisten had uitgevoerd, is dit onderwerp blijkbaar op de agenda beland. Gisteren bracht het orkest een nieuw werk van de Brusselse componist Kris Defoort en komend seizoen volgt een premi¸re van zijn landgenoot Luc Brewaeys. Saillant gegeven: de eerste Waalse componist moet nog worden gesignaleerd.
Het werk van Kris Defoort (54) is hier nagenoeg onbekend. Hij is een componist die, zoals iemand van zijn generatie betaamt, een graantje meepikt uit vele muzikale genres en culturen. Dat is duidelijk te horen in zijn Human Voices Only, waarin – in weerwil van de titel – geen menselijke stem is te horen, afgezien van de door alle musici geproduceerde ademtocht in de slotmaat.
Defoort kreeg de tamelijk onmogelijke opdracht een stuk te componeren over het gegeven 'privacy', de leidraad in de lopende aflevering van de AAA-serie. Het heeft geleid tot een pakkend werk van een kwartier met een duidelijke driedelige geleding en veel aandacht voor sensualiteit, kleur en continuïteit, al lijkt het vele wat er langskomt achteraf niet heel veel met elkaar te maken te hebben. In het eerste segment maakt contemplatief strijkerscontrapunt plaats voor door stotterend koper aangejaagd tumult. Het tweede deel opent met de tune van O when the saints, waarna opnieuw een goed georganiseerde heksenketel losbarst. In het derde deel, dat opent met een oosterse melodie vol verglijdingen, overheerst een meditatieve stemming. In akkoordstapelingen valt een vleugje Messiaen te bespeuren. Ten slotte verwaait de muziek in klanksluiers en snippers.
Sjostakovitsj' Kammersinfonie op. 110a, een orkestversie van zijn Achtste strijkkwartet, paste mooi in de thematiek, omdat het leven van de componist werd beheerst door het conflict tussen zijn publieke status en zijn persoonlijke opvattingen. Dat komt in dit stuk – een soort muzikaal zelfportret – voor de goede verstaander duidelijk tot uiting. De uitvoering was aan de wollige kant.
Dat de zaal helemaal vol zat, was ongetwijfeld te danken aan de bijdrage van wonderpianist Lang Lang, een sublieme vertolking van Ravels Pianoconcert in G. Langs bevlogenheid deelde zich vanaf de eerste seconde mee aan alle musici van het orkest en aan dirigent David Robertson, wat resulteerde in samenspel met een weergaloze synergie.
© Frits van der Waa 2014
