de Volkskrant, Kunst & Cultuur, 14 april 2017
Lamsma en de Russische ziel
Simone Lamsma: Sjostakovitsj en Goebajdoelina. Challenge.
Simone Lamsma peilt de Russische ziel op haar jongste cd in twee vioolconcerten waarvan het ene bijna zeventig en het andere nog maar tien jaar oud is.
Overtuigend is vooral haar vertolking van Dmitri Sjostakovitsj' Eerste vioolconcert, een stuk dat stamt uit de tijd dat de componist opnieuw onder vuur werd genomen door het regime. Het hoort tot zijn betere werk en Lamsma doet het alle eer aan.
Beklemmend is de verkleuring naar een vale, kleine toon in het hart van het eerste deel. Het Scherzo is demonisch, de daaropvolgende Passacaglia vooral krachtig, en de minutenlange cadens die de brug vormt naar de finale, is bijna een op zichzelf staande compositie. Het Radio Filharmonisch Orkest en dirigent James Gaffigan leveren een nauwsluitende begeleiding.
In het in de concertzaal opgenomen vioolconcert In tempus praesens uit 2007 van Sofia Goebajdoelina wordt ditzelfde orkest aangevoerd door Reinbert de Leeuw.
Het is een associatief, uitgesponnen stuk, waarin de viool nu eens op drift is in een vijandige omgeving, dan weer gedragen wordt door de orkestklank. Wonderschone en wringende timbres vermengen zich en rondkolkende klankwolken leiden naar een extatisch slot.
Robin de Raaff: Entangled Tales. Challenge.
In de toontaal van componist Robin de Raaff klinkt het modernisme nog duidelijk door. Uit zijn licht schurende materiaal weet hij indrukwekkende bouwsels op te trekken. Drie orkesten tekenen voor de uitvoeringen op de cd Entangled Tales.
Het minst overtuigend is het Celloconcert uit 2013, dat weliswaar door solist Marien van Staalen met kracht wordt verdedigd, maar toch iets te vaak verschillende kanten opvliegt.
Het naar verhouding korte titelstuk is in weerwil van de 'verwikkelde verhalen' waarnaar de naam verwijst een werk uit ŽŽn stuk en een mooie opmaat voor de Derde Symfonie Illumination...Eclipse.
Hierin speelt de componist met de tegenstelling licht-donker in een vierdelige structuur die na een ijl begin evolueert naar duistere wemelingen, verstrengelde lagen en ten slotte weer naar een complete uitdunning en verstolling.
Beauty Farm: Ockeghem: Masses. Fra Bernardo.
Op de keuze voor de adonisachtige, halfblote jongeling en de lelijke kleurtjes op de omslag van de cd valt wel wat af te dingen. Maar wat er daarentegen op het schijfje staat, een tweetal missen van Johannes Ockeghem, is van een frappante schoonheid.
Verbazend wat deze grootmeester uit de 15de eeuw met niet meer dan drie of vier stemmen tot stand wist te brengen. De Missa l'Homme Armé is een doortimmerd werk, gebaseerd op het liedje uit de titel dat telkens opduikt als in een zoekplaatje.
Nog oorstrelender en inventiever is de slechts driestemmige Missa quinti toni. De zangers van het Oostenrijkse ensemble Beauty Farm zorgen voor nagenoeg gave vertolkingen, waarin een enkele maal een kleine oneffenheid verraadt hoeveel inspanning een dergelijke perfectie kost.
© Frits van der Waa 2017
