de Volkskrant, Kunst & Cultuur, 1 september 2017
Barenboims eerbetoon aan Boulez
Hommage à Boulez. West-Eastern Divan Orchestra olv Barenboim. DG
In een tijd waarin veel componisten zich bekeren tot vertrouwde drieklanken en toonladders, is het goed weer eens herinnerd te worden aan de bekoring die kan uitgaan van het onbekende.
De grote, vorig jaar overleden Pierre Boulez was zo'n verkenner van terra incognita en tevens een meester in het verzoenen van stekelige abstracties en betoverende tintelklanken. Daniel Barenboim, ook een muzikant die graag barrières slecht, heeft gedurende een halve eeuw geregeld samengewerkt met Boulez en in de afgelopen jaren met zijn West-Eastern Divan Orchestra een aantal excellente uitvoeringen van diens muziek gegeven. Die zijn nu op een dubbel-cd verschenen.
In weerwil van de naam van het ensemble gaat het hier niet om orkestmuziek. Het grootst bezette werk op de cd is het caleidoscopische Dérive 2, waarin Boulez genoeg heeft aan elf instrumentalisten om een enorme rijkdom aan klank te genereren. Dialogue de l'ombre double en Anthèmes 2 zijn zelfs werken voor een solomusicus, zij het gecompleteerd met een elektronische tegenpartij. Vooral in Anthèmes 2, met zoon en violist Michael Barenboim als solist, is het wonderbaarlijk hoe Boulez de levende en de synthetische klanken tot een labyrintisch, vrijwel onontrafelbaar geheel weet te weven.
Je kunt horen dat ook het publiek in de Londense en Berlijnse zalen de adem inhoudt – vooral bij de elektriserende uitvoering van Le marteau sans maître, het meesterstuk uit de jaren vijftig, hier gedirigeerd door de componist zelf.
Elmer Schönberger: Gezien Giacometti. Nieuw Amsterdams Peil. Attacca
Elmer Schönberger ontwikkelde in 2013 het visioen van een 'dansconcert', dat er inderdaad kwam. Gezien Giacometti is een suite van twaalf delen voor vijf spelers, geïnspireerd op notities waarin de schilder-beeldhouwer voortdurend zijn twijfel aan zijn eigen kunnen uitspreekt.
We horen hier eigenlijk meer Stravinsky dan Giacometti. Sommige delen doen aan als gedroomde voetnoten bij L'Histoire du soldat. Andere zijn een beetje jazzy. Het geheel heeft een typisch Nederlandse combinatie van nuchterheid en speelsheid, een kamermuzikale compactheid en een breed palet aan timbres. Het openingsstuk Schrap, voor viool en piano, is weerbarstiger, maar heeft ook een sterke doorgaande lijn.
Pange lingua. Choir of Clare College olv Ross. HM
Aan de hand van teksten van de middeleeuwse scholasticus Thomas van Aquino overbrugt het Choir of Clare College uit Cambridge vijf eeuwen, reikend van Josquins Missa Pange Lingua tot een 21ste-eeuws Ave verum van dirigent Graham Ross.
In de renaissancemuziek zijn de harmonie‘n en de dynamische contrasten soms wat grofkorrelig, maar er zit veel moois in de collectie, zoals een prachtig motet van Pierre de la Rue en een prangend bitonaal stuk van Francis Grier. De solistisch bezette passages worden loepzuiver uitgevoerd.
© Frits van der Waa 2017
