Verschenen in de Groene Amsterdammer van 22 januari 1986
Frank Zappa
Weet u het nog, de 'duivelse boodschappen' die in de popmuziek verstopt zouden zitten? Een geweldige
vaart liep het uiteindelijk niet, maar een staartje zat er toch wel aan dat muisje. De Amenkaanse
rechtervleugel, altijd goed in het aanwijzen van zondebokken, is op de gedachte gekomen dat de
verloedering van de samenleving wel eens te wijten zou kunnen zijn aan die vieze muziek, waarin steeds
openlijker over seksuele handelingen gezongen wordt. L'histoire se répète: in de
jaren vijftig waren het de strips, nu dus de pop.
Omdat de vrijheid van meningsuiting ook in de Verenigde Staten een groot goed is, is het mobiliseren
van de publieke opinie de enige manier om een soort van censuur te bewerkstelligen. Zoals bekend zijn
Amerikanen daar erg goed in. Zo heeft men het idee naar voren gebracht dat grammofoonplaten maatschappijen
– strikt 'vrijwillig' natuurlijk – hun produkten zouden moeten voorzien van een sticker met
een Waarmerk van Goedkeuring. Het een en ander werd afgelopen september besproken in een hoorzitting,
waarbij tevens een aantal getuigen à decharge was geïnviteerd. Onder hen ook Frank Zappa, die in
zijn teksten al twintig jaar lang onverbloemd spreekt over seks in al zijn orale, anale,
sado-masochistische en andere varianten, en wiens platen, zo'n veertig stuks inmiddels, derhalve haast
evenzoveel stenen des aanstoots vormen.
Zappa, fel gekant tegen de plannen van die
Morele-Herbewapeningslobby, was zo slim de hele diskussie op band vast te leggen en te verwerken in een
nieuwe kompositie, Porn Rock, te beluisteren op zijn onlangs verschenen lp Frank Zappa meets
the Mothers of Prevention. Het resultaat is buitengewoon komisch. Na een korte expositie van het
oorspronkelijke materiaal worden de stemmen van de voorzittende, o zo achtenswaardige senatoren op
talloze manieren door de elektronische gehaktmolen gedraaid. Met messcherpe ironie heeft Zappa de meest
saillante brokjes tekst naar voren gehaald en als het ware onder een vergrootglas gelegd. Zo worden de
samengeknepen lippen, waarmee een der aanwezige dames zich het woord seks uit de mond perst,
duidelijk hoorbaar in de muziek. De melige opmerking 'Maybe I could make a good rock star' verwerkt
hij tot een meerstemmig chorus en stapelt de heren van de kommissie nog meer vurige kolen op het hoofd
door ze uitgebreid als 'vocalisten' op de hoes te vermelden.
Porn Rock is een schitterende jijbak, die bovendien opnieuw de sfeer oproept van de
ongebreidelde experimenten op Zappa's eerste album, Freak Out. Ondertussen belemmert het
nummer, met zijn overdadige lengte van twaalf minuten, wel de genietbaarheid van de plaat, die toch
al geen sterke eenheid vormt, doordat Zappa zoals gebruikelijk uit vele verschillende vaatjes tapt.
Het aandeel van Ike Willis, met zijn stem van suikerspek, begint inmiddels een erg stereotiep element
van Zappa's vocabulaire te worden, al geeft hij in Yo Cats een fraai staaltje van crooning
weg. Even onvermijdelijk zijn de gitaarsoli, die overigens listig zijn ingebed in arrangementen met
opwindende ritmeverschuivingen. Zappa's vaardigheden komen het best tot hun recht in twee korte
elektronische stukken, Little beige Sambo en Aerobics in bondage, waarmee hij laat horen
dat er ook met 'gewone' toonladders nog avant-gardemuziek kan worden geschreven. Alleen jammer dat ze
allebei zo triviaal eindigen.
Een andere vaste en hinderlijke gewoonte is dat de plaat hier de eerste maanden alleen in een
peperdure Amerikaanse persing te krijgen is. Leuk voor het afromen van de fanatenmarkt; meer terloops
geïnteresseerden kunnen er te zijner tijd een goede koop aan hebben.
Frank Zappa meets the Mothers of Prevention. Barking Pumpkin Records ST 74203.
Link: Alle stukken over FZ op deze site op 1 webpagina
© Frits van der Waa 2007
